1. GİRİŞ
7464 sayılı Kanun ile konutların turizm amaçlı kiralanmasına ilişkin usul ve esaslar belirlenerek bu faaliyetlerin denetimlerinin gerçekleştirilmesi, toplum nezdindeki şikayetlerin giderilmesi, turizm amaçlı kiralanan konutların belgelendirilmesi ve bu şekilde elde edilen gelirlerin kayıt altına alınarak kayıt dışı kazançların engellenmesi amaçlanmıştır. Kanun’un yürürlüğe girmesiyle birlikte konutların kullanıcılara tek seferde 100 gün veya 100 günden daha kısa süreyle her türlü amaçla kiraya verilmesi halinde, söz konusu kiralama turizm amaçlı olarak nitelendirilerek Kanun ve Yönetmelik kapsamına dahil olacaktır. Kanun ve yönetmelik kapsamında her ne kadar işbu kiralamalar turizm amacıyla olarak nitelendirilse de “günlük kiralık” evler de işbu Kanun ve Yönetmelik kapsamında değerlendirilecektir. Buna karşın tek seferde yüz günden daha fazla süreli yapılan kiralamalar 7464 sayılı Kanun’un kapsamı dışında tutulmaktadır.
2. KONUTLARIN TURİZM AMAÇLI KİRALANMASI
Kanun ve Yönetmelik kapsamında konutların turizm amaçlı kiralanabilmesi için, kiralama yapmak isteyenlerin öncelikle Kültür ve Turizm Bakanlığından izin belgesi alması gerekmektedir. İzin belgesi alınmaksızın belirtilen şekilde kiralama yapılması durumunda ağır yaptırımlarla karşılaşılması muhtemeldir. Bununla birlikte Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından verilecek plaketin turizm amaçlı kiralama yapılan konutun girişine asılması da zorunlu hale getirilmiştir.
İzin belgesi başvurusu yapılırken, izin belgesine konu bağımsız bölümün bulunduğu binanın tüm kat malikleri tarafından oy birliği ile alınan kararın ibrazı zorunlu tutulmuştur. Birden fazla bağımsız bölüm içeren binalardan oluşan konut sitelerinde ise sadece turizm amaçlı kiralama yapılan konutun bulunduğu bina için bu zorunluluk aranacağı kararlaştırılmıştır. İşbu düzenlemeyle görüldüğü üzere kısa süreli kiralamaya konu edilen taşınmazların bulunduğu yerlerde diğer kat maliklerinin rahatsızlıkları da dikkate alınarak ilerlenmiş ve diğer kat maliklerinin de oy birliği ile alacakları karar aranmıştır.
Ancak bununla birlikte oy birliği sağlansa bile üçten fazla bağımsız bölümden oluşan binalarda, aynı kiraya veren adına kayıtlı en fazla yüzde yirmi beş oranında izin belgesi düzenlenebilecektir. Bu düzenleme ile birlikte aynı binada turizm amaçlı kiralanacak bağımsız bölümlere üst sınır getirilmiştir. Ayrıca aynı kiraya veren adına aynı binada izin belgesi düzenlemeye konu bağımsız bölüm sayısı beşi geçtiğinde ise; hem işyeri açma ve çalışma ruhsatı hem de başvurulan binanın birden fazla bağımsız bölüm içeren konut sitelerinde yer alması durumunda tüm kat malikleri tarafından oy birliği ile alınan kararın belgelendirilmesi şartı aranmıştır. Görüldüğü üzere izin belgesi hususunda yapılan düzenlemelerde son derece katı bir yaklaşım sergilenmiş ve işbu düzenlemelere uyulmaması halinde ağır yaptırımlar öngörülmüştür.
3. AYKIRILIKLAR DURUMUNDA YAPTIRIMLAR
Belirttiğimiz üzere konutların turizm amaçlı kiralanması bakımından Kültür ve Turizm Bakanlığı’ndan izin alınması gerekmekte olup izin alınmaksızın Kanun ve Yönetmeliğe aykırı şekilde hareket edilmesi durumunda ağır yaptırımlar öngörülmüştür. Kiralama süresinin ve konutun izinsiz olarak turizm amaçlı kiralandığının tespit edilmesi durumunda;
- İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı kiralanan konutları kiraya verenlere, kiralama yapılan her bir konut için 100.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacakır ve izin belgesi alarak faaliyette bulunabilmesi için on beş gün süre verilecektir.
- Verilen on beş günlük süre sonunda izin belgesi alınmaksızın turizm amaçlı kiralama faaliyetine devam edenlere 500.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacakır ve izin belgesi alarak faaliyette bulunabilmesi için bir kez daha on beş gün süre verilecektir.
- Yukarıdaki hükümlere rağmen izin belgesi olmadan turizm amaçlı kiralama faaliyetlerine devam edenler hakkında 1.000.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır.
- İzin belgesi sahibinden kiraladığı turizm amaçlı konutu kendi nam ve hesabına üçüncü kişilere kiraya verenler hakkında her bir sözleşme için 100.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır.
- Kendi adına mesken olarak kullanmak amacıyla kiraladığı konutu kendi nam ve hesabına turizm amaçlı kiraya verenler hakkında, her bir sözleşme için 100.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır.
- İzin belgesi olmayan konutların turizm amaçlı kiralanmasına aracılık edenlere her bir sözleşme için 100.000 Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır. Özellikle emlak/gayrimenkul danışmanı adı altında emlak komisyoncularını kapsayan bu hüküm önem arz etmektedir.
- İzin belgesi bulunmaksızın turizm amaçlı kiralama faaliyetlerine devam edenler hakkında da Bir Milyon Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır. Her defasında 100 (Yüz) günden fazla süreli kira sözleşmesi yapmasına rağmen, ilk sözleşme tarihinden itibaren 1 (Bir) yıl içerisinde aynı konutu 4 (Dört) defadan fazla kiraya verenler hakkında, 1.000.000,00 Türk lirası idari para cezası uygulanacaktır.
Konutun turizm amaçlı kiralanması için bakanlıktan izin belgesi alınmasının ardından idari yaptırım uygulanacak konular Kanun’un 4. Maddesinin 2. Fıkrasında belirtilmiştir.
4. SONUÇ
Konaklama faaliyeti gösteren ticari işletmelerin rekabet hususundaki rahatsızlıkları, apartman/site sakinlerinin şikayetleri ve kayıt dışı kazancın kayıt altına alınarak vergilendirilmesi amacıyla Kanun ve Yönetmelik yürürlüğe girmiştir. Kanun ve Yönetmelik kapsamında izin şartı ve izin belgesi başvuru süreçleri netleştirilmiştir. Belirtilen şekilde kiralama yapacak gerçek ve tüzel kişilerin Kanun ve Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle gerekli izinleri almaları ve düzenlemelere uygun hareket etmeleri önem arz etmekte olup Kanun ve Yönetmeliğe aykırı fiillerin yaptırımları katı şekilde belirlenmiştir.
Av. Emre KAÇAR